De opkomst van fatbikes, de robuuste elektrische fietsen die razend populair zijn onder jongeren, heeft een golf van discussie en controverse ontketend in Nederland. Wat begon als een trendy en milieuvriendelijk alternatief voor de scooter, is voor veel mensen uitgegroeid tot een symbool van overlast en gevaar op de weg. De roep om strengere regels, zoals een leeftijdsgrens voor het gebruik van deze e-bikes, klinkt steeds luider. Maar niet iedereen is het daarmee eens. Marie (43), een moeder uit Utrecht, is woedend over de mogelijke invoering van een leeftijdsgrens: “Mijn zoon fietst elke dag vijftien kilometer naar school op zijn fatbike. Als die verboden wordt voor jongeren, hoe moet hij dan op school komen? Dit is toch belachelijk!”

De kern van het probleem ligt in de aard van veel fatbikes. Hoewel ze eruitzien als gewone fietsen, zijn sommige modellen technisch vergelijkbaar met bromfietsen, met snelheden die kunnen oplopen tot 45 of zelfs 60 kilometer per uur. Veel van deze bikes voldoen niet aan de wettelijke eisen voor elektrische fietsen, zoals een snelheidslimiet van 25 kilometer per uur of een motorvermogen van maximaal 250 watt. Bovendien worden ze vaak opgevoerd, waardoor ze nog sneller gaan, en worden ze bestuurd door jongeren zonder helm, rijbewijs of verzekering. Een woordvoerder van de politie windt er geen doekjes om: “We zien kinderen van 13 of 14 jaar die met hoge snelheid door woonwijken scheuren. Dat is levensgevaarlijk, niet alleen voor henzelf, maar ook voor voetgangers, andere fietsers en automobilisten.”

De cijfers liegen er niet om. In steden als Rotterdam, Amsterdam en Eindhoven zijn gerichte controles gestart, vooral rond scholen en winkelcentra. Tijdens een recente controle in een Haagse wijk werden in één middag acht fatbikes in beslag genomen omdat ze niet voldeden aan de regelgeving. Boetes vliegen ook in het rond: 280 euro voor rijden zonder rijbewijs, 400 euro voor het niet dragen van een helm op een opgevoerde fatbike. De politie benadrukt dat niet alleen jongeren, maar ook hun ouders verantwoordelijk worden gehouden. Veel ouders kopen een fatbike als cadeau, niet wetende dat de fiets illegaal wordt zodra deze is opgevoerd. Bij incidenten riskeren zij boetes als wettelijk verantwoordelijken.

De onrust rond fatbikes heeft geleid tot een bredere discussie over regulering. Gemeenten en de landelijke overheid overwegen maatregelen zoals verplichte kentekenplaten, helmgebruik en snelheidsbegrenzers. Sommige politici pleiten zelfs voor een minimumleeftijd van 16 jaar voor het gebruik van e-bikes met een krachtige motor. Dit voorstel stuit echter op verzet van ouders zoals Marie, die benadrukt dat fatbikes een praktische oplossing zijn voor jongeren in gebieden waar openbaar vervoer beperkt is. “Mijn zoon heeft geen andere manier om naar school te gaan. Het openbaar vervoer hier is een ramp, en een auto is geen optie. Waarom moeten alle jongeren gestraft worden voor de fouten van een paar?”

Voorstanders van strengere regels wijzen echter op de veiligheidsrisico’s. In 2024 werden in Nederland tientallen ongelukken geregistreerd waarbij fatbikes betrokken waren, waaronder enkele met ernstig letsel. Een veelgehoorde klacht is dat jongeren zich vaak niet bewust zijn van de gevaren of de regels overtreden uit bravoure. Verkeerspsychologen wijzen op het belang van educatie: “Jongeren moeten leren dat een fatbike geen speelgoed is. Het is een krachtig voertuig dat verantwoordelijkheid vereist.” De politie probeert dit aan te pakken door voorlichtingscampagnes op scholen, maar zolang de regels niet uniform zijn, blijft handhaving een uitdaging.

Ondertussen blijft de discussie polariseren. Sommige ouders en jongeren zien fatbikes als een essentieel onderdeel van hun dagelijks leven, terwijl anderen ze als een bedreiging voor de verkeersveiligheid beschouwen. De overheid staat voor een lastige taak: hoe balanceer je vrijheid en innovatie met veiligheid en verantwoordelijkheid? Terwijl het debat voortduurt, blijft de politie waarschuwen en handhaven, in de hoop dat ongelukken worden voorkomen. Voor Marie is het echter duidelijk: “Ze moeten de rotte appels aanpakken, niet alle jongeren hun fiets afpakken.”